SPLECIONE INNE MOTYWY

Z mitologią Siwy i Wisznu są splecione inne mo­tywy i postaci bóstw. Jama, bóg umarłych, jest po­stacią pochodzącą z wedyjskiego okresu wczesnego braminizmu:  Jama, pierwszy zmarły człowiek, obecnie panuje nad umarłymi jako sędzia, spraw­nie wspomagany w swoim działaniu przez rach­mistrza Czitraguptę (Wieloraka Tajemnica), który odczytuje zapis uczynków zmarłego. Siwę nazywa się Jamantaka, czyli „Ten, co kończy Jama”, jako że pod koniec każdej epoki bóg niszczył wszech­świat, uwalniając ludzi od powtarzającej się śmier­ci i sądu. Wyobrażenie Jamy przypominało w pew­nym sensie nauki Tybetańskiej Księgi Zmarłych. Zgodnie z tą księgą tym, co przezwyciężyli egoizm, tajemnice transcendentne ukazują się jako olśnie­wająco piękne, tych zaś, których ponoszą namięt­ności, przerażają jak złe sny. Podobnie Jama przed­stawia się jako łaskawy ludziom cnotliwym, strasz­ny zaś ludziom złym.